پترولوژی، پذیرفتاری مغناطیسی، موقعیت تکتونیکی و کانی سازی توده های نفوذی و سنگهای آتشفشانی طاهرآباد و شرق بجستان

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• کریمپور Hasan کریمپور
• عاشوری Reza عاشوری
• Saeed سعادت
• Maliheh قورچی روکی

10.22067/sed.facies.v1i1.679

چکیده

قدیمی ترین واحد سنگی شامل متاچرت، اسلیت، کوارتزیت، آهک کریستالین نازک لایه و متا ـ آرژیلیت در شمال توده های نفوذی خاور بجستان رخنمون دارد. نظر به این که سازندهای سردر (کربونیفر) و جمال (پرمین) که در نزدیکی این مجموعه رخنمون دارند، فاقد دگرگونی ناحیه ای هستند، بنابراین رخداد دگرگونی ناحیه ای و سن سنگها بایستی قدیمی تر از کربونیفر باشد. سازند سردر (کربونیفر)، سازند جمال (پرمین) و سازندهای سرخ شیل و شتری (تریاس) به همراه واحدهای K1 ،K2 و K3 (کرتاسه) و واحد چینه سنگی معادل کنگلومرای کرمان (کرتاسه تا پالئوسن)، مجموعه واحدهای رسوبی منطقه مورد مطالعه را تشکیل می دهند. براساس سن نسبی، ماگماتیسم در خاور بجستان و طاهرآباد بعد از اواخر کرتاسه شروع و در مقاطع زمانی مختلف در ترشیاری تکرار شده است. دست کم سه مرحله تکاپوی آتشفشانی در این منطقه شناسایی شده است. اولین مرحله به صورت گدازه های آتشفشانی با ترکیب مافیک و به طورمحدود، حدواسط دیده می شود. دومین مرحله دارای ترکیب بیشتر حد واسط است و در مرحله سوم ترکیب ماگما به تدریج از حد واسط به سمت اسیدی تغییر کرده است. توده های نفوذی بجستان و طاهرآباد در سنگهای آتشفشانی نفوذ کرده اند و به احتمال به لحاظ سنی مربوط به الیگومیوسن هستند. ترکیب غالب توده های بجستان گرانیت، گرانودیوریت و کوارتزمونزونیت و توده های طاهرآباد دیوریت ـ کوارتز مونزونیت ـ کوارتز دیوریت ـ لاتیت است. پذیرفتاری مغناطیسی گرانیتهای بجستان [SI] 5- 10 تا 4- 10 بوده و لذا از نوع احیایی (سری ایلمینیت) هستند و توده های طاهرآباد در محدوده [SI] 2- 10 تا 3- 10 و از نوع اکسیدان (سری مگنتیت) می باشند. برمبنای ژئوشیمی عناصر جزئی ـ کمیاب و71/0(Sr87/Sr86)i=، توده های بجستان منشأ پوسته قاره ای داشته و موقعیت تکتونیکی زمان تشکیل، زون تصادم قاره ای بوده است. توده های طاهرآباد در زون فروانش تشکیل شده و منشأ ماگما پوسته اقیانوسی بوده است. توده های طاهرآباد پتانسیل کانی سازی مس ـ طلا دارند.

---