زیست‌چینه‌نگاری و تطابق زیست‌زمان‌چینه‌ای افق آمونیت‌دار سازند فرسیان در البرز شرقی (برش غزنوی)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• طیبه سربندی فراهانی ¹
• مهدی یزدی ²
• محمودرضا مجیدی فرد ³

¹ دکتری چینه نگاری و دیرینه شناسی، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² استاد گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار پژوهشکده علوم زمین، ‌سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

10.22067/sed.facies.2021.47033

چکیده

در دامنه‌های شمالی البرز توالی رسوبی ژوراسیک میانی، ردیف‌های مارنی ـ سنگ آهکی دریایی و فسیل‌دار بوده و رخنمون بسیار خوبی دارند. پژوهش حاضر به مطالعه افق‌ آمونیت‌دار نهشته‌های سازند فارسیان از توالی یاد شده، در برش چینه شناسی غزنوی در نزدیکی آزادشهر پرداخته است. سازند فارسیان در برش غزنوی 109 متر ستبرا داشته و از مارن‌های نرم فسیل‌دار، ماسه سنگ، رس و سنگ آهک زیست‌آواری با تنوع بالایی از روزن‌داران کف‌زی و یک افق آمونیتی تشکیل شده و بر اساس تغییرات سنگ‌شناسی به چهار واحد سنگی غیررسمی قابل تقسیم‌بندی است. در این برش آمونیت‌های متعلق به خانواده‌های Haploceratidae، Oppeliidae و Rienikiidae و گونه‌های Lissoceras voultense، Hecticoceras (Lunuloceras) aff. Compressum، Hecticoceras (Putealiceras) cf. douvillei و Rehmannia (Loczyceras) cf. sequanica حضور دارند. براساس حضور این گونه‌ها، سن بخش بالایی این توالی کالوین میانی تعیین شده است. آمونیت‌های این برش قرابت ساب‌مدیترانه‌ای داشته و شاخص زیست‌پهنه Coronatum، زیرزون Baylei و افق زیستی Villanyensis می‌باشند و با آمونیت‌های سازند دلیچای در سایر نواحی البرز ارتباط دیرینه زیستی دارند. همچنین در مقایسه با سایر نقاط جهان، زیست‌پهنه Coronatum را می‌توان از دیدگاه زیست‌زمان‌چینه‌ای با بخش‌هایی از اروپا، پلاتفرم روسیه، الاسکا و پلاتفرم حجاز مطابقت داد.

کلیدواژه‌ها

• زیست چینه نگاری
• زیست زمان چینه‌ای
• کالوین
• آمونیت
• سازند فرسیان

موضوعات

• دیرینه شناسی سیستماتیک و زیست چینه نگاری

---