رخساره‌های رسوبی و روند ریز شوندگی رسوبات در رودخانه عشق‌آباد ـ سوله (جنوب غرب قوچان)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• سمیرا تقدیسی نیکبخت
• اسدالله محبوبی
• محمد حسین محمودی قرایی
• محمد خانه باد
• عفت پاسبان

10.22067/sed.facies.v5i1.8097

چکیده

حوضه آبریز عشق آباد ـ سوله با مساحت 365/81 کیلومتر مربع در جنوب غرب قوچان قرار دارد. رودخانه عشق آباد ـ سوله رودخانه‌ای با بار بستر گراولی است. در اکثر رودخانه‌های با بار بستر گراولی، اندازه ذرات به سمت پایین دست به صورت نمایی کاهش می‌یابند. این روند اساساً در ارتباط با حمل و نقل انتخابی ذرات در بستر رودخانه و سایش در طول حمل و نقل است. به منظور بررسی تغییرات اندازه ذرات و عوامل مؤثر در ریزشوندگی در این رودخانه تعداد 34 نمونه رسوب از کانال اصلی رودخانه برداشت، آنالیز و بر اساس آن 3 ناپیوستگی و 4 پیوستگی رسوبی تشخیص داده شده است. در این حوضه در مقایسه با سایش، جورشدگی هیدرولیکی نقش مؤثرتری در ریز شوندگی اندازه ذرات در هر یک از پیوستگیهای رودخانه دارد. محاسبه پارامترهای اندازه ذرات نشان می‌دهد که رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتاً دارای جورشدگی بد و بسیار بد،
کج شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا کشیده می‌باشند. عناصر ساختاری موجود در این رودخانه ازگراول ماتریکس پشتیبان (Gmm)، گراول دانه پشتیبان (Gcm)، گراول با لایه بندی افقی (Gh)، ماسه با لایه بندی افقی (Sh)، گل لامیناسیون دار (Fl) و گل توده ای (Fm) تشکیل شده است. رخساره‌های موجود در چهار عنصر ساختاری کانال (CH)، جریان گراویته‌ای (SG)، بار گراولی و اشکال لایه‌ای (GB) و رسوبات ریز خارج از کانال (FF) شکل گرفته‌اند. بر اساس نتایج حاصل، مدل رسوبی رودخانه عشق آباد ـ سوله بریده بریده با بار بستر گراولی است.

کلیدواژه‌ها

• پیوستگی رسوبی
• جورشدگی هیدرولیکی
• سایش
• پارامترهای بافتی
• رخساره‌های رسوبی
• عناصر ساختاری

---